Ιn Pursuit Of Silence – Η Εκδήλωση

Τον τρόπο αυτό επέλεξαν τα μέλη της ThessPro για να διαμαρτυρηθούν για τις ακατάλληλες συνθήκες εργασίας . Μία διαμαρτυρία που προτάσσει τον πολιτισμό τονίζοντας το θέμα των συνθηκών εργασίας, όχι μόνο των τεχνικών επαγγελμάτων του ζωντανού θεάματος, αλλά και πολλών ακόμη επαγγελματικών και κοινωνικών ομάδων.

Την Τετάρτη 25 Απριλίου 2018 στη Θεσσαλονίκη, στο WE, με πρωτοβουλία της ThessPro Κοιν.Σ.Επ, πραγματοποιήθηκε η προβολή του ντοκιμαντέρ «In Pursuit Of Silence» στο πλαίσιο της δράσης για την παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για το θόρυβο.

Στις 7.30 ξεκίνησε η προβολή, σεβόμενοι τους προκαθορισμένους χρόνους .

Καλωσορίσαμε τον κόσμο, συστηθήκαμε (μέσω του υποφαινόμενου) ως ThessPro και είπαμε λίγα λόγια για την επιλογή του ντοκιμαντέρ. Εστιάσαμε στο πρόβλημα του θορύβου στην κατηγορία των απασχολούμενων στο ζωντανό θέαμα, αλλά και σε άλλα επαγγέλματα όπως: μουσικοί, ραδιοφωνικοί παραγωγοί, μπάρμαν,D.J . Πιο συγκεκριμένα έγινε αναφορά σε συναδέλφους που έπειτα από χρόνια έκθεση σε θόρυβο παρουσίασαν προβλήματα στην υγεία τους με συμπτώματα, όπως ευερεθιστότητα, αναίτια κόπωση, νευροφυτικές διαταραχές, αλκοολισμό, ψυχολογικά προβλήματα και ασφαλώς επαγγελματική κώφωση. Η σκυτάλη πέρασε στο Μιχάλη Νηστικάκη από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ο οποίος αναφέρθηκε στο θόρυβο κατά τη διδασκαλία και το πρόβλημα με την αντήχηση των αιθουσών. Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο τρίτος εισηγητής, ο Αντώνης Ταργουτζίδης από το ΕΛΙΝΥΑΕ, ο οποίος συνοπτικά αναφέρθηκε στην ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με το θόρυβο.

Να σημειωθεί εδώ ότι οι εισηγήσεις και η συζήτηση που ακολούθησε, έγιναν χωρίς μικρόφωνα σε ένδειξη σεβασμού στην ημέρα.

Μιχ.Σπανός

Μιχ.Νηστικάκης

Αντ.Ταργουτζίδης

Η προβολή

Η προβολή ξεκίνησε. Το κοινό ήταν πλήρως προσηλωμένο στο ντοκιμαντέρ – το οποίο περεμπιπτόντως ήταν ταινία και όχι ντοκιμαντέρ κατά τη γνώμη μου. Τα πλάνα του σκηνοθέτη ήταν στατικά, από τη θέση του ακροατή – θεατή, περνώντας με αυτό το τρόπο τα μηνύματά του, πλαισιωμένα με την υπέροχη φωτογραφία σε ένα αποτέλεσμα διέγερσης πολλών αισθήσεων και ποικίλων συναισθημάτων. Ο σκηνοθέτης επικεντρώνεται στην μυσταγωγία της ησυχίας στη φύση και κατ΄επέκταση στον άνθρωπο, μεταφέροντας μας σε διάφορα μέρη του πλανήτη από μεγαλουπόλεις μέχρι τα πιο ήσυχα φυσικά ηχοτοπία, μέσα από σκέψη και με παραδείγματα αδιαμφισβήτητα ακόμη και από τον πιο απαιτητικό θεατή.

Στην αίθουσα επικρατούσε ησυχία που καμιά φορά διακοπτόταν ευχάριστα από θορύβους του περιβάλλοντος (καμιά καφετιέρα, κανένα περαστικό λεωφορείο). Ήταν το φυσικό εφφέ που ήρθε να συμπληρώσει τη προβολή και ζωγράφιζε το χαμόγελο των θεατών, που βίωναν σε πραγματικό χρόνο το νόημά της ταινίας, αίσθηση που δε θα μπορούσε να προσφέρει μια μονωμένη κινηματογραφική αίθουσα. Το ζεστό χειροκρότημα που ακολούθησε το τέλος της προβολής ήταν η εισπρακτική επιτυχία των παιδιών της ThessPro που συνέβαλαν από το περίσσευμα του χρόνου τους, ώστε να πραγματοποιηθεί μια ακόμη Δωρεάν ανοιχτή εκδήλωση.

Το κοινό και οι ερωτήσεις

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ένα σημαντικό στατιστικό ανεπίσημο, (προέρχεται από τις αιτήσεις συμμετοχής), που μας δίνει πληροφορίες για σύνθεση των θεατών.

Σπουδαστές – φοιτητές …….… 48%

Τεχνικοί – μουσικοί …………. 21%

Εκπαιδευτικοί ………………12%

Γιατροί – τομέας υγείας ……… 5%

Διάφοροι ………………….……. 14 %

( μεταξύ των οποίων Εικαστικός, Αρχιτέκτονας, Σκηνοθέτης,Υπάλληλος τηλεφωνικού κέντρου, εργαζόμενος κέντρου διασκέδασης κλπ). Συνολικά 60 άτομα προσήλθαν στην εκδήλωση.

Ακολούθησε συζήτηση, στην οποία τέθηκαν ερωτήματα από το κοινό και δόθηκαν απαντήσεις από τους Μ.Νηστικάκη και Α.Ταργουτζίδη και σε κάποιες περιπτώσεις επικουρικά από τον υπογράφοντα. Παράλληλα εκφράστηκαν προβληματισμοί για το σύγχρονο τρόπο ζωής με το θόρυβο και τις προοπτικές για το μέλλον.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το ερώτημα, εάν το ηλεκτρικό αυτοκίνητο θα ήταν επικίνδυνο για τους πεζούς, καθώς θα είναι αθόρυβο. Ο Μ. Νηστικάκης απάντησε, ότι σε ένα λιγότερο θορυβώδες περιβάλλον, το ανθρώπινο αυτί προσαρμόζεται και ακούει χαμηλότερης έντασης ήχους. Επιπλέον, σε ήσυχο περιβάλλον αντιλαμβανόμαστε ευκολότερα μία προειδοποίηση (π.χ. κορνάρισμα), με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνθήκες μεγαλύτερης ασφάλειας.

Με αφορμή ερώτημα από το κοινό, εάν ο άνθρωπος ακούει διαφορετικά με ανοιχτό και κλειστό στόμα, ο Μ. Νηστικάκης εξήγησε με απλά λόγια το «μαγικό» τρόπο που είναι φτιαγμένος ο μηχανισμός της ακοής και επισήμανε ότι ο άνθρωπος μπορεί να ακούει όχι μόνο από το κανάλι εισόδου του αυτιού, αλλά και από τα κόκαλα, ενώ αναφέρθηκε σε πειράματα που γίνονται σε κωφά άτομα που μέσω δονήσεων στα πέλματα μπορούν να αντιληφθούν τον ήχο και να χορέψουν. Οι βλάβες που πραγματοποιούνται στο αυτί, ωστόσο, μπορούν να είναι μη αναστρέψιμες. Έτσι στην περίπτωση ενός παιδιού που αποκοιμιέται με την «ψείρα» στο αυτί, εφόσον αυτό γίνεται για καιρό, δημιουργούνται προβλήματα, αφού τα 110 db που παράγονται από αυτόν τον τύπο ακουστικού, δραστηριοποιούν το ακουστικό νεύρο, που λειτουργεί ακόμα και όταν κοιμόμαστε -σαν ένα γρασίδι που συνεχώς το πατάμε, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Για έναν ηχολήπτη είναι σημαντική η προστασία της ακοής, καθώς είναι σημαντικό να μπορεί να ακούει όλο το φάσμα των συχνοτήτων, προκειμένου να είναι καλός στη δουλειά του.

Για τη δυνατότητα προστασίας των αυτιών σε θορυβώδες εργασιακό περιβάλλον τέθηκε ερώτημα από το κοινό, από εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο. Προτάθηκε η λύση της ωτοασπίδας στο ελεύθερο αυτί, κάτι που θα βοηθούσε να μειώσει παράλληλα και την ένταση της ακρόασης σε ένα πιο ισορροπημένο περιβάλλον και μάλιστα διευκρινίστηκε ότι υπάρχουν ωτοασπίδες που αφαιρούν 10, 15 ή 20 db από το γύρω θόρυβο, γεγονός που ανακουφίζει και προστατεύει σημαντικά. Εναλλακτική λύση είναι η χρήση ακουστικών τηλεπικοινωνίας και στα δύο αυτιά σε χαμηλότερη στάθμη από το ένα μόνο του.

Ένας ακόμα προβληματισμός που τέθηκε από συμμετέχοντα, αφορά τα τηλεοπτικά προγράμματα όπου μιλάνε πολλοί μαζί και επισημάνθηκαν οι ψυχολογικές συνέπειες για τον ακροατή/ θεατή. Αυτό έδωσε την ευκαιρία στον καθηγητή να μιλήσει για το masking effect, τη συνύπαρξη δηλαδή πολλών ήχων, όπου ο ένας επικαλύπτει τον άλλο και έχει σαν αποτέλεσμα τόσο την απώλεια σημαντικών πληροφοριών, όσο και τη διάσπαση προσοχής. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την εκπαίδευση. Μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε σχολεία της Θεσσαλονίκης έδειξαν μέχρι και 110 db στα 1000 Hertz σε αίθουσες που συντονίζουν στα 1000 Hertz, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη χρήσης σύγχρονων ηχοαπορροφητικών υλικών στις σχολικές αίθουσες.

Στη συνέχεια ο Α. Ταργουτζίδης αναφέρθηκε στην ισχύουσα νομοθεσία σε σχέση με τις στάθμες θορύβου και η συζήτηση εστιάστηκε στο ηχητικό περιβάλλον των χώρων ψυχαγωγίας. Επισημάνθηκε η ανάγκη εφαρμογής της νομοθεσία και αλλαγής σε ορισμένα σημεία. Συγκεκριμένα, οι μετρήσεις με ντεσιμπελόμεντρο με φίλτρο Άλφα ενδέχεται να μην περιγράφουν με ακρίβεια κάποιο πρόβλημα, ενώ αν γίνει χρήση των φίλτρων Ζ, τότε υπάρχει μεγαλύτερη ακρίβεια, καθώς εντοπίζονται και οι χαμηλές συχνότητες,

όπως περιέγραψε και ο Μ. Νηστικάκης και στη συνέχεια έδειξε στην πράξη χρησιμοποιώντας δύο διαφορετικές μετρητικές συσκευές. Εύστοχα σχολίασε το θέμα αυτό συμμετέχον από το κοινό, λέγοντας ότι στην Ελλάδα δεν χρειάζεται αλλαγή μόνο στη νομοθεσία αλλά και στη νοοτροπία. Συγκριτικά με άλλες χώρες οι Έλληνες δημιουργούν θόρυβο ακόμα και σε μέρη χωρίς μουσική, καθώς υπάρχει μία …κουλτούρα θορύβου. Θα ήταν καλό, επομένως, το θέμα του θορύβου να το δούμε συνολικά σε σχέση με την αλλαγή της αισθητικής.

Όσον αφορά την επίδραση της δυνατής μουσικής σε επαγγελματίες που εργάζονται με τον ήχο, όπως οι μουσικοί, ο Μ. Νηστικάκης μίλησε για τη χρήση των in-ear-monitors, που αποτρέπουν τις βλαβερές συνέπειες των χαμηλών συχνοτήτων. Μάλιστα, αναφέρθηκε σε μία από τις πρόσφατα διαπιστωμένες ασθένειες που σχετίζονται με βλάβες -μεταξύ άλλων- στην ακοή, την vibroacoustic disease.

Γεγονός είναι, όπως φάνηκε από τη συζήτηση, ότι το θέμα του θορύβου στις πόλεις πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά και να προασπίσουμε συνθήκες ζωής σε ησυχία. Αλλιώς, θα χάσουμε κυριολεκτικά τον ύπνο μας! Ο άνθρωπος δεν μπορεί να κοιμηθεί σε θόρυβο, αλλά ούτε και σε συθήκες «στούντιο».

Κάτοικος της παραλιακής της Θεσσαλονίκης, όπως μας είπε κ. Νηστικάκης, ηχομόνωσε το υπνοδωμάτιό του και κατέβασε τις στάθμες του θορύβου κατά 20 db, όμως παρόλα αυτά δεν μπορούσε να κοιμηθεί -ο λόγος είναι ότι ο άνθρωπος σε ανηχοϊκούς χώρους δεν μπορεί να ηρεμήσει. Έτσι, η μόνη μας επιλογή στις πόλεις είναι να μην ανεχόμαστε αλλά να καταπολεμήσουμε τις πηγές θορύβου και σήμερα υπάρχουν οι δυνατότητες, τα εργαλεία και τα υλικά για σωστές μελέτες και εφαρμογές.

Mετά τη λήξη της συζήτησης υπήρχε ακόμη ενδιαφέρον,……

Ελπίζουμε όσοι δεν τα καταφέρατε να έρθετε να μπορέσετε μία επόμενη φορά.

Ευχαριστούμε

το WE για τη φιλοξενία της εκδήλωσης,

την D:TEK sound & visual για τη παραχώρηση του laser projector,

τη ΓΣΣΕ που πλήρωσε τα δικαιώματα προβολής,

τον καθηγητή Ακουστικής Μιχάλη Νηστικάκη από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

τον Αντώνη Ταργουτζίδη από το ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.

τα μέλη της ThessPro,

τη Βίκυ Μάρκου για την εξαιρετική μετάφραση / απόδοση / υποτιτλισμό.